Schurft bij Katten: Herkennen, Behandelen & Voorkomen 2025

Schurft bij katten is een vervelende huidaandoening die wordt veroorzaakt door kleine mijten die in de huid graven. Deze schurft parasiet kan ernstige jeuk, haarverlies en huidirritatie veroorzaken bij je geliefde kat. In België kampen jaarlijks duizenden katten met deze aandoening, vooral tijdens de koude maanden. Met de juiste kennis kun je schurft bij katten snel herkennen en effectief behandelen.

Wat is schurft bij katten en hoe ontstaat het?

Schurft bij katten wordt veroorzaakt door microscopisch kleine mijten, voornamelijk de Sarcoptes scabiei of Notoedres cati. Deze parasitaire mijten graven tunneltjes in de bovenste huidlaag van je kat, waar ze eieren leggen en zich voortplanten. Het graafproces veroorzaakt intense jeuk en ontstekingsreacties in de huid.

Er zijn verschillende soorten schurftmijten bij katten die elk hun eigen specifieke symptomen veroorzaken. Notoedric mange, ook wel kattenschurft genoemd, is de meest voorkomende vorm en begint meestal rond de oren en het gezicht. Sarcoptic mange daarentegen kan zich over het hele lichaam verspreiden en is zeer besmettelijk tussen dieren.

De levenscyclus van schurftmijten duurt ongeveer 2-3 weken, waarin ze zich snel vermenigvuldigen. Vrouwelijke mijten kunnen tot 40 eieren leggen, wat verklaart waarom een schurftinfectie zo snel kan escaleren als deze niet wordt behandeld. In België worden vooral tijdens de herfst- en wintermaanden meer gevallen gediagnosticeerd.

Hoe krijgt een kat schurft: oorzaken en risicofactoren

Katten krijgen schurft voornamelijk door direct contact met geïnfecteerde dieren. Zwerfkatten, katten in asielen of dierenverblijven hebben een verhoogd risico vanwege de dichte populaties. Ook contact met geïnfecteerde objecten zoals mandjes, speelgoed of borstels kan tot besmetting leiden.

Jonge kittens, oudere katten en katten met een verzwakt immuunsysteem zijn extra gevoelig voor schurftinfecties. Stress, ondervoeding, andere ziektes of medicijngebruik dat het immuunsysteem onderdrukt, maken katten vatbaarder voor deze parasitaire infectie.

Buitenkatten lopen meer risico omdat ze vaker in contact komen met geïnfecteerde dieren of besmette omgevingen. Schurftmijten kunnen enkele dagen overleven in de omgeving, vooral in koele, vochtige omstandigheden. Daarom is het belangrijk om niet alleen de kat te behandelen, maar ook de leefomgeving te desinfecteren.

Schurft kat symptomen: zo herken je de eerste tekenen

De eerste tekenen van schurft bij katten zijn meestal intense jeuk en krabgedrag. Je kat zal zich excessief krabben, bijten aan de aangetaste plekken en onrustig gedrag vertonen. Dit komt omdat de mijten letterlijk onder de huid graven, wat een onverdraaglijke jeuk veroorzaakt.

Vroege symptomen van schurft

In de beginfase zul je kleine rode bultjes, schilfers en korsten opmerken, vooral rond de oren, oogleden en ellebogen. Deze plekken voelen vaak warm aan en kunnen een onaangename geur hebben. Haarverlies begint vaak in kleine cirkelvormige patches die geleidelijk groter worden als de infectie zich verspreidt.

Gevorderde schurft symptomen

Bij ernstigere gevallen ontstaan dikke, verdikte huidplooien met gele korsten en open wonden door het constante krabben. De huid wordt donkerder (hyperpigmentatie) en kan een leerlook krijgen. Secundaire bacteriële infecties kunnen zich ontwikkelen, wat leidt tot pus, zwelling en nog intensievere jeuk.

Hoe ziet schurft eruit bij een kat: visuele herkenning

Schurft bij katten heeft een karakteristiek uiterlijk dat verandert naarmate de infectie vordert. In het begin zie je kleine rode puntjes en dunne plekjes in de vacht, vooral rond de oorrand en gezicht. De huid ziet er droog en schilferig uit, vergelijkbaar met roos.

Naarmate de schurftinfectie zich ontwikkelt, worden de aangetaste gebieden groter en dikker. Er ontstaan grijze tot gele korsten die stevig aan de huid vastzitten. De vacht wordt dun en breekbaar, waardoor kale plekken ontstaan met een typische cirkelvormige vorm.

Bij chronische schurft krijgt de huid een olifantshuid-achtig voorkomen met diepe groeven en vouwen. De kleur verandert vaak naar donkergrijs of zwart door de chronische ontsteking. Open wonden en bloedige krassen door het krabben zijn vaak zichtbaar, wat het risico op secundaire infecties vergroot.

Professionele behandeling van schurft bij katten

Een dierenarts zal eerst een definitieve diagnose stellen door middel van huidschraping of microscopisch onderzoek. Schurft behandelen vereist meestal een combinatie van topicale behandelingen en systemische medicatie. Moderne antiparasitaire middelen zoals selamectine, imidacloprid of moxidectine zijn zeer effectief tegen schurftmijten.

De behandelduur varieert meestal tussen 4-8 weken, afhankelijk van de ernst van de infectie. Het is cruciaal om de volledige behandelkuur af te maken, ook als de symptomen eerder verdwijnen. Schurftmijten kunnen anders terugkeren en resistentie ontwikkelen tegen de medicatie.

In België zijn verschillende effectieve behandelopties beschikbaar via dierenartsen. Spot-on behandelingen, medicijnbaden en orale medicatie kunnen gecombineerd worden voor optimale resultaten. Bij secundaire bacteriële infecties kunnen antibiotica nodig zijn om complicaties te voorkomen.

Huismiddeltjes tegen schurft bij katten: wat werkt echt?

Hoewel professionele veterinaire behandeling altijd de voorkeur heeft, kunnen sommige huismiddeltjes tegen schurft ondersteunend werken. Het is echter belangrijk om deze nooit als vervanger voor veterinaire zorg te gebruiken, maar alleen als aanvullende ondersteuning na overleg met je dierenarts.

Veilige ondersteunende middelen

Kokosolie heeft natuurlijke antimicrobiële eigenschappen en kan helpen bij het verzachten van geïrriteerde huid. Een dun laagje biologische kokosolie kan 1-2 keer per dag worden aangebracht op de aangetaste gebieden. Havermeel baden kunnen ook verlichting bieden van de jeuk en ontstekingen.

Wat je NIET moet gebruiken

Vermijd het gebruik van tea tree olie, azijn of andere agressieve middelen die toxisch kunnen zijn voor katten. Essentiële oliën zijn vaak gevaarlijk voor katten vanwege hun gevoelige levermetabolisme. Consulteert altijd eerst je dierenarts voordat je zelfgemaakte behandelingen probeert.

Kan schurft van kat naar mens worden overgedragen?

Ja, schurft kan van kat naar mens worden overgedragen, hoewel dit niet altijd gebeurt. Sarcoptes scabiei kan mensen infecteren en veroorzaakt rode bultjes, jeuk en huidirritatie. De mijten kunnen echter niet lang overleven op menselijke huid en de infectie is meestal milder dan bij katten.

Mensen die in nauw contact staan met geïnfecteerde katten, zoals dierenartsen, asielpersoneel of eigenaren, hebben het hoogste risico. Schurft overdragen gebeurt voornamelijk door direct huidcontact of het delen van bedden, handdoeken of kleding.

Als je vermoedt dat je schurft hebt opgelopen van je kat, raadpleeg dan zowel je huisarts als je dierenarts. Beide partijen moeten worden behandeld om herinfectie te voorkomen. In België zijn er specifieke protocollen voor zoonotic schurft in zowel de humane als veterinaire geneeskunde.

Schurft voorkomen bij katten: preventieve maatregelen

Preventie begint met het beperken van contact met geïnfecteerde dieren en het handhaven van goede hygiëne. Regelmatige controles van je kats huid en vacht kunnen vroege tekenen van schurft opsporen voordat de infectie zich verspreidt.

Houd nieuwe katten die in huis komen eerst in quarantaine totdat je zeker weet dat ze gezond zijn. Schurftpreventie omvat ook het regelmatig reinigen en desinfecteren van kattenmanden, speelgoed en andere items die in contact komen met je kat.

Een sterke immuniteit is cruciaal voor het voorkomen van schurftinfecties. Zorg voor een uitgebalanceerd dieet, regelmatige dierenarts bezoeken, adequate vaccinaties en stressreductie. Parasieten preventie middelen die door je dierenarts worden aanbevolen, kunnen ook helpen bij het voorkomen van schurftmijten.

Omgevingsbeheer bij schurft: reinigen en desinfecteren

Effectieve behandeling van schurft bij katten vereist niet alleen behandeling van het dier zelf, maar ook grondige reiniging van de leefomgeving. Schurftmijten kunnen 2-3 dagen overleven buiten de gastheer, vooral in koele, vochtige omstandigheden.

Was alle beddengoed, handdoeken en wasbare items in heet water (minimaal 60°C) en droog ze op hoge temperatuur. Stofzuig alle tapijten, meubels en plekken waar je kat komt grondig en gooi de stofzuigerzak daarna weg. Desinfecteer harde oppervlakken met een verdunde bleekoplossing of een veterinair goedgekeurd desinfectiemiddel.

Items die niet gewassen kunnen worden, zoals sommige speeltjes of mandjes, kunnen in plastic zakken worden bewaard gedurende 2 weken. Deze isolatiemethode doodt alle overgebleven mijten die geen gastheer kunnen vinden. Herhaal deze reinigingsprocedure wekelijks tijdens de behandelperiode.

Wanneer naar de dierenarts bij schurft symptomen

Ga onmiddellijk naar de dierenarts zodra je de eerste tekenen van schurft bij katten opmerkt. Vroege diagnose en behandeling voorkomen niet alleen onnodig lijden voor je kat, maar reduceren ook het risico op verspreiding naar andere dieren of mensen in het huishouden.

Spoedeisende veterinaire zorg is nodig als je kat tekenen van secundaire infecties toont, zoals pus, slechte geur, koorts of ernstige lethargie. Ook als de jeuk zo erg is dat je kat zichzelf verwondt door excessief krabben, is onmiddellijke professionele hulp vereist.

In België kun je terecht bij je lokale dierenarts of bij spoedklinieken voor urgente gevallen. Veel dierenartspraktijken bieden ook telefonische consultaties aan als je twijfelt over de ernst van de symptomen. Vroege interventie resulteert altijd in betere behandelresultaten en lagere kosten.

FAQ – Veelgestelde Vragen