Belgian Cane Corso Club

Maagdilatie en/of maagtorsie syndroom

Wat is een maagdilatatie of een maagtorsie?

De maag is een zakvormig orgaan, met een ingang (de slokdarm) en een uitgang (de twaalf-vingerige darm of dunne darm). De maag hangt eigenlijk vrij in de buikholte en ligt op de buikbodem direct achter het middenrif. Als er plotseling veel gas geproduceerd wordt in de maag, en wel sneller dan dat dat gas kan worden uitgeboerd en/ of naar de dunne darm getransporteerd, gaat de maag uitzetten. Als dit uitzetten (dilatatie) erg snel en heftig verloopt, heeft de maag de neiging om als een soort ballon “op te stijgen” door al dat gas.

De in- en uitgang van de maag blijven dan echter wel op hun plaats, met als gevolg dat de maag een draaiing maakt om zijn as (torsie). Alleen al door een dilatatie worden de in- en uitgang van de maag min of meer dichtgedrukt, maar bij een torsie is dat zeker het geval. Het gevolg is dat er niets meer uit de maag kan, terwijl de gasvorming gewoon door kan gaan. De maag, normaal een slappe zak, is dan een enorm hard opgepompte basketbal geworden.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van een maagdilatatie of maagtorsie?

Door de enorme wandspanning kan er geen bloed stromen door de bloedvaatjes in de maagwand, waardoor deze zal afsterven als de situatie lang genoeg aanhoudt. Bovendien drukt de maag via het middenrif sterk op het hart, waardoor ook de bloedvoorziening van de hartspier in de problemen komt en er “hartinfarcten” kunnen optreden.

Een maagdilatatie torsie heeft op een groot aantal organen een invloed :

• Milt :De milt ligt vast aan de maag, de milt draait mee met de maag en de bloedvaten worden afgesnoerd. Als dit te lang duurt komen er bloedstolsels in deze bloedvaten waardoor de milt afsterft.
• Op de buikorganen algemeen : Het bloedvat die de afvoer van bloed van het achterste deel van de buikorganen verzekert wordt ook dichtgedrukt. De vloeibaarheid van het bloed stijgt waardoor het milieu daar zuurder wordt. Er vormen zich allemaal micro stolsels en dit veroorzaakt na enige tijd DIS (diffuus intravasculaire stolling).
• Lever : De lever krijgt voor 85% zijn bloed van de Vena Porta, de portaal vene. Deze vena porta is dichtgedrukt waardoor de lever minder O2 krijgt. Dit heeft als gevolg dat er verschillende levercellen afsterven. Bij dit afsterven komen er gifstoffen vrij in de bloedbaan wat aanleiding kan geven tot shock.
• Cardio-vasculair : Aangezien er minder bloed vanuit de buik naar het hart gaat krijgen we wat we noemen een hypovolemische shock. Al de organen krijgen daardoor minder zuurstof wat weer DIS tot gevolg kan hebben.
• Biochemisch :Er is een metabole acidose met hypokalemie tot gevolg. Eigenlijk wilt dat zeggen dat het bloed te zuur wordt door al afvalstoffen die in de bloedbaan komen. Daardoor gaat ook het kalium verbruikt worden en is er te weinig Kalium in het bloed. Door een te laag Kalium ontstaan er hart arrytmieën, wat de dood kan betekenen voor de hond.

Al deze mogelijke gevolgen zijn levensbedreigend voor de hond: alleen als een dierenarts zeer tijdig kan ingrijpen zal het dier deze aandoening kunnen overleven.

Welke dieren krijgen een maagdilatatie of -torsie?

Met name grotere hondenrassen, zoals de Duitse dog, Berner Sennen of Duitse herder, zijn gevoelig voor een maagdilatatie of –torsie. Risico vormt het eten van een behoorlijke hoeveelheid voedsel dat na de maaltijd kan gaan zwellen door opname van water, zoals alle droge hondenbrokken. Gasvorming zal dan met name ontstaan door beweging, bijvoorbeeld uitlaten of spelen na de maaltijd. Indien een hond eenmaal een maagdilatatie gehad heeft, is de kans groot dat dit nog een keer kan gebeuren. Preventie wordt dan een uiterste noodzaak.

Secundaire oorzaak van een maagdilatatie

Soms zien we een maagdilatatie tgv een andere oorzaak. Deze 10-jarige Shar pei had een gezwel in de darm en was al drie keer “behandeld” geweest voor een maagdilatatie. De vierde keer kwam ze bij ons terecht en op echografie zagen we een gesteeld gezwel in de darm die als een soort ventiel dienst deed. Als het ventiel naar links lag dan verstopte het de darm, als het naar rechts lag dan liet het de gassen door. Als de gassen niet door werden gelaten dan werd de maag opgeblazen als een ballon en had deze shar pei alle symptomen van een maagdilatatie torsie complex.

Wat kan ik doen ter preventie van een maagdilatatie of -torsie?

Geef de hoeveelheid voer die de hond per dag nodig heeft verdeeld over de dag in 4 porties. Geef het liefst nat, licht verteerbaar voer, dus blikvoer of geweekte brokken. Laat het dier niet teveel water tegelijk drinken, maar vaker over de dag verspreid kleine hoeveelheden. Laat de hond altijd uit vóór het eten en laat hem/ haar na het eten met rust!

Hoe herkennen we een maagdilatatie of -torsie?

De hond krijgt problemen kort na de maaltijd. Het dier lijkt benauwd en pijnlijk; wil steeds staan of lopen met de kop gestrekt naar voren of beneden en lijkt te moeten braken zonder dat er “iets komt” . Na enkele ogenblikken valt vaak duidelijk op dat de buik, met name links vlak achter de ribboog “opzwelt” en hard wordt.

RX van een Duitse dog met maagtorsie: De linkse cirkel duidt de pilorus aan, de rechtse de milt. De grote zwarte vlek is de maag, gevuld met gas.

Wat is er aan te doen?

Een maagdilatatie of -torsie is een spoedgeval ! U dient direct de (dienstdoende) dierenarts te bellen en te melden dat u er aan komt met een mogelijke maagtorsie. De dierenarts zal proberen de maag te sonderen door een slang te laten inslikken, om de maag te kunnen legen en spoelen. Indien dit niet lukt zal de druk via een punctie met een naald moeten afnemen.

Indien er sprake is van een torsie (wordt vastgesteld door middel van een röntgenfoto) zal de maag vervolgens tijdens een buikoperatie teruggedraaid worden en aan de buikwand vastgezet. De eventuele shock zal worden bestreden middels infusen, de bewegelijkheid van de maag wordt met medicijnen gestimuleerd en mogelijk zullen antibiotica en pijnstillers voorgeschreven worden.

Afhankelijk van de bevindingen vóór het ingrijpen door de dierenarts (is de hond al in shock; is er sprake van een onregelmatige pols door hartschade?) en tijdens de eventuele operatie (is de maagwand al afgestorven zijn de vaten van de milt nog levensvatbaar; blijkt het hart van de hond de narcose te kunnen verdragen?) zal het dier deze acute aandoening wel of niet overleven.

De kans op shock en andere complicaties wordt snel groter naarmate de aandoening langer bestaat. Ook de dagen na de acute aandoening zijn kritiek. Al heeft het dier de dilatatie en het ingrijpen op zich overleeft, door de mogelijke schade aan de maagwand en het hart, maar ook de lever en de nieren, kan het dier nog levensbedreigende problemen krijgen. De rest van het hondenleven is het dier gevoeliger geworden dan andere honden voor een herhaling van de maagdilatatie of –torsie. De eerder beschreven preventieve maatregelen dienen dan ook blijvend en consequent toegepast te worden. Indien bij een eerdere operatieve ingreep de maag is vastgezet, is de kans op een dilatatie aanzienlijk kleiner geworden, maar nooit geheel afwezig.

Een gouden regel bij een maagdilatatie : hoe sneller hoe beter!